Człowiek w poszukiwaniu sensu
Victor E. Frankl, Człowiek w poszukiwaniu sensu. Wydawnictwo
Czarna Owca, Łódź 2015.
Czy należy zatem rozumieć, że cierpienie jest niezbędnym warunkiem odnalezienia sensu? W żadnym wypadku. Pragnę jeszcze raz podkreślić, że odnalezienie sensu jest możliwe pomimo, a nawet wbrew cierpieniu, o ile - jak już zaznaczyłem w drugiej części niniejszej książki - cierpienie to jest nieuniknione. Jeżeli zaś można go uniknąć, sensownym działaniem będzie usunąć jego przyczynę, ponieważ przyjmowanie cierpienia, które nie jest konieczne, to raczej masochizm, a nie heroizm. Z drugiej strony, nawet gdy nie jesteśmy w stanie zmienić sytuacji powodującej cierpienie, wciąż możemy wybrać postawę, jaką względem niej zajmiemy” (s. 214).
Jedno z najbardziej przejmujących świadectw okrucieństwa holocaustu a jednocześnie prezentacja oryginalnej autorskiej teorii Frankla w postaci logoterapii. Frankl w pierwszej części pokazuje swoje doświadczenie przetrwania w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Dramat egzystencji i wszechstronnego wyniszczenia człowieka stanowi tło do zobrazowania potencjalnych reakcji i postaw wyrażonych stosunkiem do innych ludzi: niemieckich oprawców czy współwięźniów. Victor Frankl stwierdza, że pomiędzy bodźcem a naszą reakcją jest przestrzeń wolności i świadomej odpowiedzi. W najbardziej traumatycznych warunkach człowiek ma wolność wyboru, którym jest nasza reakcja, zachowanie, stosunek do drugiego człowieka. To potęga człowieczeństwa, której nie można nam zabrać. Oczywiście nie każdy na szczęście doświadcza dramatu fizycznej niewoli i realnego zagrożenia dla życia. Jednak każdy z nas ma swoje mniejsze niewole. To spętanie można rozpakować poprzez zwracanie się ku temu, co stanowi sens naszego życia. Sens, który warto odkrywać aby ku niemu dalej nawigować. Oczywiście elementem tego poszukiwania jest równoległe opanowywanie hedonizmu. Logoterapia, przedstawiona w drugiej części książki, jako trzecia wiedeńska szkoła psychoterapii, skupia się na sensie ludzkiej egzystencji oraz poszukiwaniu tego sensu przez człowieka. Poszukiwanie tego sensu to dla nas najpotężniejsza siła motywująca. Frankl pokazuje tu potencjał logoterapii wobec wielu problemów, z którymi się borykamy: frustracji egzystencjalnej, nerwic, egzystencjalnej pustki, cierpienia, przemijalności życia. Może któreś z tych problemów brzmią dla państwa znajomo?
opracował: dr hab. Arkadiusz Karwacki, prof. UMK